Diabetes, in de volksmond suikerziekte, is een aandoening die het lichaam belet suiker naar behoren als energiebron te benutten.
Suiker : geeft ons lichaam energie dankzij het hormoon genaamd insuline.
Insuline : een hormoon dat uitgescheiden wordt door de pancreas en dat ervoor zorgt dat suiker makkelijker in onze cellen binnendringt.
Diabetes wordt gekenmerkt door een tekort aan insuline, en bij gevolg door een te hoog suikergehalte in het bloed (hyperglycemie).
Er bestaan twee types van diabetes
Type 1 diabetes
Type 2 diabetes
5 à 10% van de gevallen
Het lichaam produceert van nature niet genoeg insuline
Verschijnt in de kindertijd of adolescentie
Ongeveer 90% van de gevallen
Het lichaam produceert niet genoeg insuline door uitputting van de cellen die insuline moeten aanmaken en tegelijkertijd is er een ongevoeligheid van de cellen voor de beschikbare insuline
Verschijnt normaal bij volwassenen
VERONTRUSTEND: wordt bij steeds jongere patiënten vastgesteld
Enkele cijfers:
8% van de Belgische bevolking is diabeet = ongeveer 1 miljoen Belgen zijn getroffen.
30% is niet gediagnosticeerd en weet het dus niet.
In de leeftijdscategorie boven 65 jaar heeft één Belg op tien type 2 diabetes, maar in één geval op twee is de ziekte niet opgespoord.
Als het over risico’s voor hart en bloedvaten gaat, is type 2 diabetes het meest zorgwekkend.
Het aantal type 2 diabeteslijders zal de komende jaren exponentieel stijgen.
De reden : onze steeds meer zittende levensstijl, zwaarlijvigheid en slechte voedingsgewoonten.
Waarom is diabetes ernstig?
Te veel suiker in het bloed beschadigt de wanden van de bloedvaten en vernauwt of verstopt ze waardoor het bloed niet meer op normale wijze tot in de organen geraakt. De organen ontvangen daardoor niet de elementen die ze nodig hebben om normaal te functioneren (zuurstof, glucose, …)
50% van de mensen met diabetes sterven aan hart- en vaatziekten!
Cardiovasculaire verwikkelingen zijn bij diabeteslijders de voornaamste doodsoorzaak. De kans dat men aan een hartinfarct overlijdt is bij diabeteslijders twee tot drie keer groter.
Type 2 diabetes is in het begin meestal een aandoening zonder symptomen: afgezien van een te hoog bloedsuikergehalte is het moeilijk te ontdekken zonder specifieke opsporing bij de dokter (bloedname in nuchtere toestand).
Maar wie loopt risico?
Personen vanaf 45 jaar
Overgewicht (vooral aan de buik)
Hoge bloeddruk
Te veel cholesterol
Roken
Familiale voorgeschiedenis
Diabetes en het hart- en vaatstelsel
Dat een diabeteslijder op cardiovasculair gebied kwetsbaar is, valt op twee manieren te verklaren.
Enerzijds werkt de overtollige glucose in het bloed de afzetting van abnormale stoffen in nagenoeg alle bloedvaten in de hand, zowel in de grote slagaders (die de hersenen, het hart of de onderste ledematen van bloed voorzien) als in de allerkleinste slagaders, die bijvoorbeeld het netvlies of de nierlichaampjes van Malpighi van bloed voorzien. Door die abnormale afzettingen worden de bloedvaten kwetsbaarder en gevoeliger voor de effecten van tabak, cholesterol en hoge bloeddruk.
Anderzijds verhoogt diabetes het risico van hoge bloeddruk, atherosclerose, kransslagaderaandoeningen en een cerebrovasculair accident. Het risico neemt toe naarmate het bloedsuikergehalte in het bloed minder goed wordt beheerst door de behandeling. Bij diabetici is het gevaar voor artritis (dat tot gangreen kan leiden) 4 tot 6 keer zo groot en het gevaar voor een cerebrovasculair accident 2 tot 3 maal zo groot.
Ook het infarctrisico is dubbel zo groot; het gaat dan niet alleen om het risico dat men een infarct krijgt, maar ook om het risico dat men eraan overlijdt: dat is 2 tot 3 keer zo groot als bij personen zonder diabetes. En zelfs als een diabeticus het hartinfarct overleeft, blijft het gevaar voor overlijden achteraf nog altijd dubbel zo groot als bij de rest van de bevolking!
Bovendien moet men weten dat cardiovasculaire aandoeningen bij diabetici veelal onopgemerkt verlopen, zodat een hartinfarct in dat geval vaak de eerste en helaas meteen de laatste keer is waarop de aandoening van de kransslagaders zich laat voelen. Precies daarom moet bij elke diabeticus stelselmatig gezocht worden naar ziekten van de kransslagaders.
Meer dan 4 op 5 diabetici sterven aan hart- en vaataandoeningen
Deze droeve vaststelling verklaart waarom de behandeling van diabetici niet beperkt mag blijven tot het corrigeren van de bloedsuikerafwijkingen. De behandeling moet globaal zijn en zich ook toespitsen op het geheel van de cardiovasculaire risicofactoren.
Het werd al duidelijk aangetoond dat de beheersing van alle cardiovasculaire afwijkingen en risicofactoren voor de langetermijnprognose van diabetici ten minste even belangrijk is of zelfs belangrijker dan de beheersing van de glycemie.
Bijzondere vermelding verdient hierbij de bloeddruk: die moet bij diabetici teruggebracht en in stand gehouden worden op nog lagere waarden dan bij niet-diabetici, omdat hoge bloeddruk een bijzonder schadelijke impact heeft op de nier werking. Bij diabetici is 130/80 mmHg het aanvaardbare maximum. Hetzelfde geldt voor het LDL-cholesterolgehalte, dat lager dan 1 g/l moet worden gehouden. Diabetes moet worden gezien als een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten en alles moet in het werk worden gesteld om het risico te minimaliseren.
Maar zoals altijd in de geneeskunde is voorkomen beter dan genezen.
Wat type 2 diabetes betreft is een gezonde levenswijze, d.w.z. gezonde, gevarieerde en niet te overvloedige voeding in combinatie met voldoende lichaamsbeweging, de beste manier om een gezond lichaamsgewicht te behouden en diabetes te voorkomen.
Geen enkel geneesmiddel is in staat dat resultaat te evenaren.
De antwoorden op de vragen die u nauw aan het hart liggen :
Op welke manier kan diabetes gevaarlijk zijn voor hart en slagaders ?
De voornaamste verwikkelingen gekoppeld aan diabetes houden verband met de afzetting van abnormale producten die worden gevormd door het teveel aan suiker in het bloed. Die afzettingen gebeuren zowel in de zenuwen als in de bloedvaten. De aantasting van de zenuwen in de ledematen ligt aan de basis van diabetische neuropathie, die hoofdzakelijk tot uiting komt door pijn en een verlies van gevoeligheid. De aantasting van de bloedvaten betreft nagenoeg alle bloedvaten, zowel de grote slagaders die de hersenen, het hart of de onderste ledematen van bloed voorzien, als de allerkleinste zoals bijvoorbeeld het netvlies of de niervaatkluwens. Afhankelijk van de grootte van de aangetaste slagaders spreekt men van macro- of microangiopathie. Voetletsels die bij diabeteslijders uitermate veel voorkomen, hebben hun oorsprong zowel bij de slagaders als bij de zenuwen. Maar het hart- en vaatrisico van een diabeteslijder houdt niet alleen verband met de afwijking in de suikerstofwisseling die zijn ziekte kenmerkt. Een diabeteslijder, en dan vooral als het om type 2 gaat vertoont heel vaak nog meer cardiovasculaire risicofactoren. De meest voorkomende zijn overgewicht en zwaarlijvigheid, hoge bloeddruk en afwijkingen van het vetgehalte in het bloed die atherosclerose in de hand werken. Het is aangetoond dat het cardiovasculaire risico van diabetici die ook deze andere risicofactoren vertonen, hoger ligt dan bij diabetici die deze risicofactoren niet vertonen.
Hoe kan ik weten dat ik diabetes heb ?
Die vraag is niet relevant voor type 1 diabetes omdat de diagnose daarvan gebeurt op grond van een resem symptomen die men moeilijk naast zich kan neerleggen. Voor type 2 diabetes liggen de kaarten totaal anders: dit type wordt vaak pas laat gediagnosticeerd, tenzij men er actief naar op zoek gaat. Men gaat ervan uit dat er zonder die actieve opsporing al 5 tot 7 jaar verlopen is eer de diagnose gesteld wordt, wat maakt dat vrijwel één type 2 diabeticus op vier of vijf reeds één of meer complicaties vertoont op het moment van de diagnose. De diagnose berust op het bloedsuikergehalte in nuchtere toestand, gemeten in een laboratorium: als dat twee keer na elkaar meer dan 1,26 g/l (7 mmol/l) bedraagt, is er sprake van diabetes. Bij mensen met een bloedsuikergehalte tussen 1,10 g/l (6 mmol/l) en 1,26 g/l (7 mmol/l) wordt diabetes vermoed en zij moeten bijgevolg van nabij gevolgd worden. Onder de 1,10 g/l (6 mmol/l) is het bloedsuikergehalte normaal en is er geen sprake van diabetes.
Hoe belangrijk zijn de cardiovasculaire complicaties in vergelijking met de andere complicaties bij diabetici ?
Cardiovasculaire complicaties komen tegenwoordig bij diabetici het meest voor en het is intussen ook duidelijk aangetoond dat het onder controle houden van alle cardiovasculaire afwijkingen en van alle risicofactoren voor de langetermijnprognose van diabeteslijders op even belangrijk of zelfs belangrijker is dan het onder controle houden van het bloedsuikergehalte. Cardiovasculaire complicaties zijn de voornaamste doodsoorzaak bij diabetici. Bij diabeteslijders is het risico van overlijden aan een infarct 2 tot 3 keer zo groot en zelfs als de patiënt een hartinfarct overleeft, blijft het latere overlijdensrisico ongeveer twee keer zo groot als bij de rest van de bevolking. Het gevaar voor arteritis (dat tot gangreen kan leiden) ligt 4 tot 6 keer zo hoog, het risico van een cerebraal vasculair accident 2 tot 3 keer zo hoog. De aanwezigheid van andere risicofactoren speelt eveneens een rol bij het vergroten van het risico. Het is belangrijk te weten dat de aanwezigheid van triglyceriden (een bepaalde vorm van vetten) in het bloed, wat binnen de bevolking normaal geen duidelijk bevestigde risicofactor is, in het geval van diabetes geassocieerd wordt met het optreden van cardiovasculaire complicaties. Het gevaar voor cardiovasculaire verwikkelingen neemt eveneens sterk toe (3 tot 7 keer) wanneer de nieren aangetast zijn ten gevolge van diabetes. Ten slotte dient men te weten dat cardiovasculaire aandoeningen bij diabetici vaak pijnloos verlopen, waardoor het goed kan zijn dat een hartinfarct het eerste en soms helaas ook het laatste teken is dat de kransslagaders aangetast zijn. Deze bijzonderheid verklaart waarom er systematisch moet worden gezocht naar een kransslagaderaantasting, zodat de aangewezen behandeling kan gestart worden. Ook artritis in de onderste ledematen kan pijnloos blijven en pas in een laat stadium gediagnosticeerd worden.
Is de huidige aanpak van diabetes bevredigend?
Specifieke gegevens voor België bestaan over dat onderwerp niet, maar in Frankrijk zijn onlangs onderzoeksresultaten bekendgemaakt waaruit de beoordeling “kan beter” afgeleid kan worden. De analyse had betrekking op 3 648 volwassen diabetici in behandeling, die aangesloten waren bij het algemeen stelsel van de ziekteverzekering, niet in een instelling woonden en geantwoord hadden op een gedetailleerde vragenlijst, en ook op hun 718 artsen die waren ingegaan op een medische vragenlijst. Het onderzoek wijst erop dat cardiovasculaire verwikkelingen veel voorkomen, aangezien één diabeticus op vijf ten minste één gediagnosticeerde cardiovasculaire verwikkeling (angor, hartinfarct, coronaire revascularisatie of cerebraal vasculair accident) heeft gehad. 93% van de ondervraagden gaven ten minste één andere vasculaire risicofactor dan diabetes op (roken, overgewicht of zwaarlijvigheid, hoge bloeddruk, hypercholesterolemie), 69% hadden het over op zijn minst twee risicofactoren en 31% vertoonden er ten minste drie. In totaal verklaarden 3 diabetici op 4 te dik of zwaarlijvig te zijn. Meer dan 50% verklaarde aan hoge bloeddruk te lijden en bijna 9 artsen op 10 rapporteerden een bloeddruk van ≥ 130/80 mmHg. De helft van de patiënten maakte melding van hypercholesterolemie en één arts op vier verklaarde dat zijn patiënt een LDL-cholesterolgehalte van ≥ 1,3 g/l had. Meer dan een kwart van de diabetici had een geglycosyleerd hemoglobinegehalte van > 8 % en stond bijgevolg bloot aan een hoog risico van verwikkelingen. Het onderzoek leert ons eveneens dat minder dan één diabeticus op twee een jaarlijkse opsporing van netvliesaantasting genoot en dat slechts één op vijf een adequate opsporing van voetletsels had genoten om amputatierisico’s te voorkomen. Deze allesbehalve bevredigende situatie geeft weer wat er in de courante praktijk wordt bereikt. Er is dus duidelijk werk aan de winkel!
Menu
50% van de mensen met diabetes sterven aan hart- en vaatziekten!
GETUIGE VAN EEN HARTSTILSTAND ?
HOE HERKEN JE EEN HARTSTILSTAND ?
Het slachtoffer verliest het bewustzijn, reageert niet als men luid roept en ademt niet of heeft geen normale ademhaling.
Hoe reageren ?
Bel de 112 en geef het juiste adres op
Ga meteen over tot hartmassage a. Plaats je handen in het midden van de borst. b. Op het ritme van “Staying Alive” duw je 30 keer krachtig op de borst van het slachtoffer (100 keer per minuut)
Defibrilleer met een AED : Zet het toestel aan en volg de instructies.
Wanneer de hulpdiensten aangekomen zijn, wees fier, jouw handen hebben een leven gered… Word HartRidder !
1 minuut gewonnen is 10 % meer overlevingskans ! Een leven redden kunnen we allemaal.
